استان خراسان جنوبی در یک نگاه

خراسان جنوبی جلوه گاه خورشید، سرزمین فرصت های بی شمار و دروازه اقتصادی شرق ایران، سومین استان پهناور کشور که پتانسیل ها و ویژگی های بارزی برای سرمایه گذاری و کسب و کار دارد.
خراسان جنوبی در مسير بزرگراه هاي آسيايي واقع شده و مركز ثقل محور ترانزيتي شرق ایران با 331 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان است. این استان دارای فرودگاه بین المللی در مرکز و یک فرودگاه دیگر در شهرستان طبس می باشد که مسیر حمل و نقل هوایی را میسر می کند.

14 دانشگاه معتبر دولتی و غیردولتی، 5 مرکز آموزش عالی و با ظرفیت پذیرش بالغ بر50 هزار نفر دانشجو در هر سال تحصیلی موجب بهره مندی استان از نیروی کار متخصص و تحصیلکرده گردیده است.

همجواری و داشتن مرز مشترک با کشور همسایه افغانستان فرصت طلایی را جهت دسترسی سریع به بازار های این کشور از طریق 8 گذرگاه شامل 2 گمرک رسمی و 4 بازارچه مرزی و منطقه ویژه اقتصادی در دو قطعه را فراهم نموده است.

ذخایر قطعی مواد معدنی بالغ بر حدود 4 میلیارد تن، یکی دیگر از قابلیت های در خور توجه می باشد. 50 نوع ماده معدنی و کانی های ارزشمند و بی نظیر آن اعم از فلزی و غیرفلزی، صادرات محصولات ارزشمند معدنی به سایر کشورها و همچنین کسب رتبه اول در ذخایر ذغال سنگ، منيزيت و خاک های صنعتی نسوز از جمله توانمندی های استان در این زمینه است که با سرمایه گذاری خارجی و ایجاد واحدهای فرآوری مواد خام معدنی می توان فرصتی کم نظیر برای کمک به اقتصاد منطقه ایجاد نموده است.

وجود20 شهرک و ناحیه صنعتی آماده واگذاری به سرمایه گذاران داخلی و خارجی در استان و فعالیت کارخانه هایی نظیر: تولید تایر، سیمان، کاشی و سرامیک، نساجی،  سنگ های تزئینی، شمش منيزيم، کنسانتره زغال سنگ، لوله و اتصالات پلی اتیلن، بسته بندی خشکبار، حبوبات و زعفران و بسیاری از کارگاه ها و کارخانه های فعال در عرصه تولید، چرخ اقتصاد استان و کشور را به سهم خود به چرخش در می آورد که یقیناً توسعه این گونه فعالیت ها با سرمایه گذاری های داخلی و خارجی می تواند علاوه بر تأمین منافع سرمایه گذاران، موجب رشد اقتصادی استان و کشور گردد.

عطر و رایحه دل انگیز گیاهان دارویی و طبیعی این استان، سرخی زعفران، درخشش یاقوت های زرشک و محصول پر ارزش عناب بدون شک در ایران عزیز بی رقیب و مثال زدنی است. این استان دارای رتبه اول در ایران و جهان در تولید زرشک با 98% تولید کشور، رتبه اول ایران در تولید عناب با 97% تولید کشور، رتبه اول در تعداد قنوات، رتبه اول در تشکیل و راه اندازی شرکت های سهامی زراعی با توجه به فعالیت9 شرکت سهامی زراعی، رتبه دوم در تولید زعفران از لحاظ کمی و مقام اول در کیفیت، رتبه دوم جمعیت شتر کشور با سهم 20 درصدی، رتبه سوم در تولید گیاهان دارویی با بیش از 800 گونه منحصر به فرد، رتبه پنجم در تولید پنبه، پسته و گل نرگس و رتبه هشتم در تولید انار و بادام را دارا می باشد.

خراسان جنوبی سرزمین آفتاب و جولانگاه باد است که بیشترین روزهای سال،  آفتاب درخشان بر پهنه ی وسیعش می تابد. استفاده از نعمت های خدادادی همچون نور آفتاب و وزش باد می تواند فرصتی شایسته جهت تولید انرژی پاک با بیشترین بازدهی باشد و جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی که روز به روز میزان آلایندگی محیط زیست را بیشتر و بیشتر می کند.

وجود آثار تاریخی مربوط به دوره های ماقبل تاریخ، سبب شده که این استان مهد تمدن و فرهنگ ایرانی و یکی از قطب های مردم شناسی محسوب می شود. وجود 14 روستای هدف و10 منطقه نمونه گردشگری، 5 مجموعه آبدرمانی، شناسایی بیش از 2200 اثر تاریخی و ثبت 878 اثر آن در فهرست آثار ملی کشور و  ثبت 4 اثر در فهرست آثار جهانی شامل باغ اکبریه بیرجند- قنات بلده فردوس-بیابان لوت و توبافی خراشاد، وجود 2 روستای شگفت انگیز، 7 کویر شاخص و منحصر به فرد، 17 موزه فعال و 19 باغ تاریخی می تواند در جذب توریسم و توسعه صنعت گردشگری سهم درخور توجهی را شامل شود. شایان ذکر است که این استان در عرصه فرش دستباف ایران دارای برند جهانی است که به لحاظ کیفیت در بین 40 رشته فعال صنایع دستی مزیت نسبی را در تولید و صادرات از آن خود کرده است.

استان خراسان جنوبی دارای 4 منطقه حفاظت شده و 3 پنگاه حیات وحش دارای گونه های گیاهی و جانوری خاص خود توانسته بر زیبایی طبیعت این استان بیفزاید.

دست شما را برای حضور و سرمایه گذاری در سرزمین فرصت های ماندگار خراسان جنوبی به گرمی می فشاریم
و مقدم شما را ارج می نهیم.

معرفی توانمندی ها و پتانسیل های خراسان جنوبی

مزایای جغرافیایی و اقلیمی استان

1-    دارا بودن 2 گمرك رسمي به نام های «گمرک بیرجند» و «گمرک ماهیرود» و 4 بازارچه مرزي فعال به نام هاي«ماهیرود»،  «گلورده»، «يزدان» و «دو كوهانه»
2-    قرار گرفتن استان در مركز ثقل محور ترانزيتي شرق ایران.
3-    استقرار استان در مسير بزرگراه هاي آسيايي و امكان استفاده از سرمايه گذاري بين المللي در توسعه شبكه حمل و نقل منطقه
4-    قرار گرفتن در مسير ترابري هوايي منطقه (بين المللي) و توسعه ظرفيت هاي ترابري هوايي.
5-    وجود منطقه ويژه اقتصادي در شهرستان بيرجند با 730 هکتار در مركز استان و 100 هکتار دیگر آن در مرز ایران و افغانستان.
6-    فرصت طلايي همسايگي با كشور افغانستان با 331 كيلومتر مرز مشترك با توجه به بازار مصرفي گسترده اين كشور.
7-    امكان بهره گيري غني از انرژي هاي تجديد شونده خورشيدي، بادي و...
8-    قرار گرفتن استان در مسير ترانزيتي بندرعباس– افغانستان و امکان ایجاد بندر تجاري خشكDry Port) )

فرصت های سرمایه گذاری استان

مهم ترین فرصت های سرمایه گذاري استان خراسان جنوبی عبارتند از:

- انتقال آب از دریای عمان، احداث راه آهن شرق کشور از چابهار تا سرخس(قطعه زاهدان- بیرجند- کالشور به طول737 کیلومتر) و توسعه محور ترانزیت شرق کشور (کریدور شمال- جنوب)

- احداث تصفیه خانه های آب و فاضلاب در سطح استان، ساخت بزرگراه ها و دو باند کردن تمامی جاده های استان

- احداث نیروگاه هاي بادي و خورشیدي و احداث کارخانه ساخت توربین هاي بادي

- احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی و دامی نظیر: زرشک، زعفران، عناب، گیاهان دارویی، کرک و پشم

- احداث مجتمع هاي توليد گياهان داروئي

- احداث كشتارگاه هاي صنعتي دام و صنايع جانبي(بسته بندی و كنسرو سازي)

- احداث دامداري هاي صنعتي، کارخانه تولید فرآورده های گوشت سفید و تولید محصولات غذایی و مصرفی متناسب با نیاز  بازار کشور افغانستان

- ایجاد کارخانه های تولید: کاغذ از کربنات کلسیم، انواع آجرهای نسوز، فروآلیاژها، استحصال منیزیم از دولومیت، الیاف شیشه، الیاف بازالت، سیلیکون متال

- احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی با توجه به غنای ذخایر معدنی استان شامل: زغال سنگ، بنتونیت، آهک، سنگهاي قیمتی و نیمه قیمتی، پرلیت، کائولن، سیلیس، بازالت، سنگ های تزئینی و ایجاد سنگبري هاي مدرن

- مشارکت در طرح های توسعه ای تایر، سیمان، کاشی و سرامیک، کک، تهیه و تولید مواد نسوز، مس کاتد و فولاد و...

- احداث کمپ هاي گردشگري و کويرنوردي و مجتمع هاي رفاهی و تجاري

- سرمایه گذاری در مناطق نمونه گردشگری و روستاهاي هدف گردشگري استان

- احداث باغ وحش و...

معرفی توانمندی ها و پتانسیل های استان

بخش صـنعت

عمده واحدهای صنعتی در مرکز استان مستقر و عمده این واحدها نیز در شهرک صنعتی بیرجند متمرکز می‌باشند. پتانسیل¬های معدنی و کشاورزی منطقه سبب گردیده است تا غالب ترکیب صنایع استان را صنایع معدنی، غذایی و نساجی مبتنی بر تولیدات و مواد اولیه موجود در استان تشکیل دهند. اگر چه سطح و میزان فرآوری مواد اولیه معدنی و کشاورزی تا میزان مطلوب فاصله داشته و استقرار صنایع جدید با هدف استفاده مناسب از ظرفیت¬ها، ایجاد ارزش افزوده و اشتغال مناسب را ایجاب می نماید.
•    وجود 20 شهرک و  ناحیه صنعتی آماده واگذاری به سرمایه گذاران داخلی و خارجی در استان با پایین ترین قیمت نسبت به سایر نقاط کشور و برخورداری از معافیت مالیاتی 13 ساله
•    تولیدات مهم واحدهای صنعتی، معدنی استان: انواع تایر، سيمان خاکستری، کاشی و سرامیک، اكسيد منيزيم، کنسانتره زغال سنگ،پودرهای میکرو نیزه معدنی، شمش منيزيم، نساجي، لوله و اتصالات پلی اتیلن، بسته بندی خشکبار، حبوبات و زعفران، ماسه سیلیسی، چینی بهداشتی، سنگهای تزئینی، کنسانتره میوه، خدمات چاپ وبسته بندی،... و فرصتی آماده برای مشارکت با سرمایه گذاران خارجی در فاز های توسعه این واحدها می باشد.

بخش معدن

-    خراسان جنوبی سرزمین معادن استراتژیک با ساختار زمين شناسي منحصر به فرد دارای ذخایر قطعی مواد معدنی با حدود 4میلیارد تن با 50 نوع ماده معدنی دارای سنگ های تزئینی و کانی های با ارزش نظیر بنتونیت،گرانیت، کرومیت، آهن، مرمریت، بازالت منشوری، مس، سرب، زغال سنگ، طلا، منیزیت، کائولن وکروم
-    رتبه ششم در تعداد معادن استان های کشور با وجود بالغ بر 515 معدن
-    ساختار زمين شناسي منحصر به فرد و وجود پتانسيل هاي كاني هاي مهمی چون طلا، قلع، تنگستن، ‌مس، سرب، روی، آهن، زغال سنگ و ذخاير غني سنگ های تزئينی (نظير گرانيت، مرمریت، تراورتن، بازالت،مرمر و...)
-    صادرات محصولات ارزشمند معدنی استان به کشور های چین، عراق، ترکیه، ارمنستان، اروپا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس
-    دارای رتبه اول در ذخاير زغال سنگ، منيزيت و خاک های صنعتی نسوز کشور

بخش تجارت خارجی

-     نزدیکی به بازار های بین المللی و فرصت طلایی دسترسی سریع استان به بازار کشور همسایه افغانستان
-    دارابودن 2 گمرك رسمي و 4 بازارچه مرزي در مرز افغانستان به نام های گمرک بیرجند و گمرک ماهیرود و بازارچه های «گلورده»، «ماهیرود»، «يزدان» و «دو كوهانه»؛
-     وجود قطعه منفصله منطقه ويژه اقتصادي  استان در نقطه صفر مرزی مستقر در مرز رسمی ماهیرود (میل 78)

بخش کشـاورزی

-    خراسان جنوبی بهشت گیاهان دارویی، سرزمین طلای سرخ (زعفران)، زادگاه زرشک (یاقوت سرخ کویر) و عناب با قابلیت توليد، فرآوري، بسته بندي و صادرات
-     رتبه اول در ایران و جهان در تولید زرشک با 98% تولید کشور و میزان تولید 50 هزارتن سالیانه با میزان صادرات 300 تن در سال به کشورهای آمریکا، کانادا، هلند، استرالیا، امارات عربی، اردن، کویت و ایتالیا
-     رتبه اول ایران در تولید عناب  با میزان 4859 تن  دارای 97% تولید کشور
-     رتبه دوم در تولید زعفران از لحاظ کمی و مقام اول در کیفیت زعفران با میزان تولید سالیانه  بیش از 54 تن
-    رتبه سوم در تولید گیاهان دارویی با 800 نوع گیاهان دارویی با کیفیت با تولید سالانه بیش از 1940 تن.
-     رتبه چهارم در تولید پنبه با تولید سالانه 16302 تن.
-    رتبه پنجم در تولید پسته با تولید سالانه 13806 تن.
-    رتبه پنجم کشوری در تولید گل نرگس با تولید سالانه 11/17 میلیون شاخه.
-    رتبه هشتم کشوری در تولید انار کشور با تولید سالانه 37359 تن.
-    رتبه هشتم کشوری  درتولید بادام با تولید سالیانه 6432 تن
-    رتبه اول در تعداد قنوات کشور (شامل 6252 رشته قنات، 3299 حلقه چاه عمیق و 2189 رشته چشمه با برداشت سالانه 8/1206 میلیون متر مکعب آب)
-    رتبه دوم جمعیت شتر کشور به عنوان ذخایر غنی ژنتیکی دامی با سهم 20 درصدی به تعداد 29 هزار نفر شتر
-     داشتن چرخه كامل توليد مرغ در استان
-    دارا بودن مزیت در پرورش بز كركي، مرغ بومي، گوسفند بلوچي و شتر مرغ و شتر
-    امکان تشکیل و راه اندازی شرکتهای سـهـامی زراعی با توجه به فعالیت 9 شرکت سهامی زراعی و کسب مقام اول از لحاظ کمی و کیفی درکشور.
-    تولیدات مهم واحدهای کشاورزی استان: خوراک دام وطیور و آبزیان، مرغ مادر ، جوجه یک روزه، مرغ تخم گذار و گوشتی، فرآوری زرشک و انار، فرآوری و بسته بندی زعفران

بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

استان خراسان جنوبی مهد تمدن و فرهنگ و یکی از قطب های مردم شناسی ایران برخوردار از ظرفيت هاي تاريخي، مذهبي، فرهنگي و طبيعي در توسعه صنعت گردشگري نظیر:
- بیش از 2200 اثر تاریخی شناسایی شده در سطح استان و ثبت بیش از 878 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی کشور .
-  وجود بیش از 19 باغ تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور
-  وجود 10 منطقه نمونه گردشگری و تعداد14 روستای هدف به همراه 5 مجتمع های آب درمانی آماده برای سرمایه گذاری
- وجود تعداد 17 موزه در سطح استان.
- وجود 40 رشته فعالیت صنایع دستی در استان و داشتن برند جهانی در عرضه فرش دستباف ایران و مزيت نسبي در توليد و صادرات
-  وجود بلندترین تپه های ماسه ای جهان در استان به ارتفاع 500 متر
-  وجود زیباترین سازه های طبیعی (توسط جریان باد) در استان مناسب برای ورزش اسکی روی شن( مستعد براي رالي و سافاري)
-  وجود تاریک ترین نقطه زمین در شب مستعد برای نجوم آماتوری
- وجودگرمترین نقطه کره زمین در کویر لوت

بخش انرژی:

استان خراسان جنوبی از جهت استفاده از انرژی خورشیدی و انرژی بادی دارای جایگاه ویژه ای است. این استان با وجود زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب و باد در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سال، قابلیت تولید انرژی‌های نو و پاک را دارد. در استان خراسان جنوبی به طور متوسط ساعات آفتابی به 3200 ساعت و حتی بیشتر نیز می رسد؛ به‌ طوریکه در برخی از شهرستان‌های خراسان جنوبی از جمله طبس مقدار تابش 481 (کالری بر سانتیمتر مربع در هر روز) است. این نرم مقدار تابش تقریباً در شهرستان‌های سرایان، بیرجند، قاین، بشرویه، ارسک، نهبندان نیز بین 350 تا 481 است.

با توجه به نقشه اطلس خورشیدی ایران منطقه خراسان جنوبی دارای تابشی معادل 4.5 تا 5.2 کیلو وات ساعت  تابش در روز می باشد که موقعیت بسیار عالی برای استفاده از انرژی خورشیدی را دارا می باشد
همچنین شرایط مستعد برای اجرای طرح های بادی در استان وجود دارد بطوریکه بر اساس تحقیقات بعمل آمده میانگین سرعت باد در استان به 23 کیلومتر در ساعت و حتی در برخی نقاط به حدود 33 کیلومتر در ساعت می رسد که شرایط بسیار مساعدی برای تولید انرژی برق می باشد. وجود چند دالان بادی در مناطق نهبندان، قاین، آفریز، کجه و چهنوی فردوس، طبس مسینا درمیان، بهترین پتانسیل برای اجرای طرح نیروگاه های بادی و خورشیدی در این استان است.

شهرک ها و نواحی صنعتی استان

خراسان جنوبی با وجود 9 شهرك و 12 ناحيه صنعتي مصوب و 18 شهرك و ناحيه صنعتي در حال واگذاري با دارا بودن 2217 هكتار اراضي در اختيار و 1063 هكتار زمين صنعتي به عنوان بستري آماده و مناسب، با تأمین زیرساخت های موردنیاز پروژه ها از جمله آب، برق، گاز، مخابرات و راه دسترسی، اولويت اصلي سرمايه گذاران بخش صنعت استان به حساب مي آيد.

منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی

وجود منطقه ويژه اقتصادي  استان در دو قطعه با مساحت830 هکتار آماده واگذاری به سرمایه گذاران (یک قطعه در مرکز استان با مساحت730 هکتار در فاصله 18کيلومتري شمال شرقي شهر بيرجند در نزديکي فرودگاه بين المللي بيرجند و قطعه دیگر به مساحت 100 هکتار در مرز ايران و افغانستان در مجاورت گمرگ و  بازارچه ماهیرود- ميل78)

مزایای منحصربه فرد منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی :
1.    نزدیک ترین منطقه ویژه اقتصادی ایران به شاهراه حلقوی افغانستان.
2.    واقع شدن درمرکزثقل شاهراه ترانزیتی کریدورهای منطقه ای وبین المللی.
3.    تنها منطقه ویژه اقتصادی ایران دارای سایت اصلی درمجاورتمرکزاستان وقطعه منفصله درنقطه صفرمرزی.
4.    پس کرانه و بندرخشک (Dryport) کریدور شرق وشمال- جنوب در مجاورت بندرشیخ ابونصرفراهی کشورافغانستان.
5.    پل ارتباطی بین بنادرمهم خاورمیانه وآسیای میانه به منظوردپوی مواد اولیه،کالاهای ترانزیتی و مرکزثقل دپو و توزیع کانتینرهای خالی.
6.    امکان سرمایه گذاری خارجی بدون مشارکت داخلی وبدون هیچگونه محدودیت.
7.    ورود آزاد و بدون حقوق گمرکی ماشین آلات، قطعات یدکی، مواد اولیه ومصالح ساختمانی جهت احداث واحدهای تولیدی، تجاری.
8.    مشمولیت معافیت مالیاتی13 ساله منطقه ویژه اقتصادی
9.    ارزان ترین نرخ تخصیص حق بهره برداری زمین نسبت به سایر مناطق ویژه اقتصادی کشور، اعطاء سند مالکیت وامکان رهن اسناد جهت اخذ تسهیلات بانکی.
10.    صدور کلیه مجوزهای سرمایه گذاری در قالب یک سازمان و در کمتر از 72 ساعت و حذف بروکراسی های اداری

زیرساخت های حمل و نقل استان

- حمل و نقل هوایی
در استان خراسان جنوبی یک فرودگاه بین المللی در مرکز استان (شهرستان بیرجند) و یک فرودگاه داخلی در شهرستان طبس وجود دارد. پرواز های داخلی فرودگاه بین المللی بیرجند به مقصد تهران و مشهد (24 پرواز رفت و برگشت) ، فرودگاه طبس به مقصد تهران (4 پرواز رفت و برگشت)و پرواز های خارجی از  فرودگاه بین المللی بیرجند به مقصد جده و نجف (4 پرواز رفت و برگشت) می باشد. برقراری پرواز از فرودگاه های استان به مقاصد دیگر مانند زاهدان، یزد، اصفهان، کیش و امارات نیز در دست بررسی می باشد. به منظور افزايش تعداد پروازها نیاز مبرم به سرمايه گذاری بخش های خصوصی در این صنعت می باشد.

- حمل و نقل ریلی
در بخش ریلی و راه آهن، علیرغم موقعیت ژئوپولتیکی استان خراسان جنوبی برای حمل و نقل ترانزیتی به افغانستان و کشورهای آسیای میانه، حدود 315 کیلومتر از راه آهن بافق– مشهد در شهرستان های طبس، بشرویه و فردوس وجود دارد كه از آنجائیکه مهمترین عامل توسعه در استان خراسان جنوبی پتانسیل های معدنی و یا احداث صنایع می باشد، تاکنون مطالعات توجیهی، فنی و اقتصادی پروژه راه آهن شرق کشور (زاهدان– بیرجند- و اتصال به راه آهن سراسری ) انجام شده و مجوز کمیسیون ماده 32 اخذ گردیده و اجرای این پروژه مهم مستلزم تأمین منابع مالی فاینانس یا سرمایه گذاری خارجی می باشد.

- حمل و نقل جاده ای
استان خراسان جنوبی با توجه به قرار گرفتن در مرکز ثقل محور ترانزیتی چابهار- زاهدان- بیرجند- مشهد- سرخس (خط ارتباطی بندر چابهار در جنوب شرقی ایران و سرخس در همسایگی تعدادی از کشورهای CIS) و همچنین قرارگرفتن در مسیر ترانزیتی بندر عباس- افغانستان و وجود تسهیلات در برقراری ارتباطات تجاری، صنعتی و خدماتی با کشورهای آسیای میانه و افغانستان از پتانسیل فراوانی در بحث ترانزیت کالا برخوردار است. کریدورهای مهم استان شامل کریدور شمال جنوب (بزرگراه زاهدان- بیرجند، مشهد و بزرگراه کرمان- دیهوک- فردوس- بجستان) و کریدور شرقی- غربی (یزد و اصفهان، طبس، دیهوک، بیرجند، سربیشه و مرز ماهیرود) می باشد.